Φλόγες και Ίχνη
Υπάρχουν σκέψεις που γεννιούνται σαν σπίθες.
Άλλες καίγονται αμέσως, άλλες γίνονται φωτιές που σου αλλάζουν τη ζωή.
Τα κείμενα που ακολουθούν δεν είναι απαντήσεις.
Είναι ερωτήματα, δρόμοι, προκλήσεις. Είναι οι λέξεις που χαράζουν τα ίχνη μας στη διαδρομή της ζωής.
Δεν είναι θεωρίες, ούτε διδαχές. Είναι στιγμές στοχασμού, κραυγές αλήθειας και υπενθυμίσεις για όλα όσα δεν πρέπει να ξεχνάμε: την ελευθερία, τον έρωτα, τη δημιουργία, την τόλμη, την αλήθεια, τον χρόνο που φεύγει και τη φωτιά που πρέπει να κρατήσουμε αναμμένη.
Αν έστω και μία φράση αγγίξει τη σκέψη σου, αν έστω και μία λέξη γίνει σπινθήρας, τότε το ταξίδι άξιζε.
Διάβασε. Στοχάσου. Προχώρα.
1. Ο Άνθρωπος και το Χρέος του
Ο άνθρωπος γεννιέται ακατέργαστος, σαν το βράχο που ακόμα δεν έχει σμιλευτεί.
Κάθε του πράξη, κάθε του σκέψη, κάθε του πόνος χαράζει πάνω του τις αυλακιές της ύπαρξής του.
Δεν έχει σημασία αν θα νικήσεις ή θα ηττηθείς.
Σημασία έχει αν τόλμησες.
Αν κοίταξες τον φόβο στα μάτια και προχώρησες.
Το χρέος σου δεν είναι προς τον εαυτό σου.
Είναι προς τον κόσμο.
Ό,τι έμαθες, ό,τι πόνεσες, ό,τι κατάλαβες – δώσε το.
Μην το κρατάς σαν τσιγκούνης που φοβάται μην του τελειώσει η σοφία.
Η γνώση δεν φυλάσσεται, μοιράζεται.
Και αν σε ρωτήσουν γιατί μάχεσαι, γιατί επιμένεις, γιατί δεν συμβιβάζεσαι, να γελάσεις.
Γιατί αυτοί που ρωτούν δεν θα καταλάβουν.
Δεν πολεμάς για να σε καταλάβουν.
Πολεμάς γιατί δεν ξέρεις να ζεις αλλιώς.
Εκείνος που έζησε χωρίς αγώνα, δεν έζησε.
Ήταν μια σκιά που περιπλανήθηκε, χωρίς να αφήσει ίχνος.
Αν θέλεις να είσαι ελεύθερος, να μην περιμένεις να σου δώσουν την ελευθερία.
Η ελευθερία δεν χαρίζεται.
Κερδίζεται.
Μην περιμένεις τίποτα.
Μην φοβάσαι τίποτα.
Να πολεμάς τα πάντα.
2. Ο Έρωτας και η Νίκη του Θανάτου
Ο έρωτας είναι η φωτιά που καίει ό,τι ήσουν, για να γεννηθεί ό,τι θα γίνεις.
Όποιος ερωτεύτηκε και έμεινε ίδιος, δεν ερωτεύτηκε.
Ο έρωτας είναι ιεροσυλία και προσευχή μαζί.
Είναι το γκρέμισμα της λογικής, η στιγμή που ο άνθρωπος γίνεται κάτι παραπάνω από άνθρωπος.
Δεν ερωτεύονται οι χορτασμένοι, δεν ερωτεύονται οι βολεμένοι.
Ο έρωτας θέλει πείνα, θέλει κενό, θέλει τόλμη.
Και όταν περάσει; Δεν περνάει.
Μένει μέσα σου, σαν μια ουλή, σαν ένα τραγούδι που άκουσες μικρός και δεν θυμάσαι τα λόγια, αλλά κάθε φορά που το ακούς, τρέμεις.
Ο έρωτας είναι η μόνη νίκη του ανθρώπου απέναντι στον θάνατο.
Γιατί όταν ερωτεύεσαι, δεν φοβάσαι.
Και όταν δεν φοβάσαι, ζεις.
3. Η Κοινωνία και η Μοναξιά του Ανθρώπου
Οι άνθρωποι ψάχνουν την κοινωνία, αλλά φοβούνται τη μοναξιά.
Μα η κοινωνία, όπως την έφτιαξαν, δεν είναι τίποτα άλλο από μια μεγάλη μοναξιά.
Μια μοναξιά με θόρυβο, με ψεύτικες φωνές, με μάσκες.
Αν θες να ανήκεις, πρέπει να μοιάζεις.
Αν θες να ξεχωρίζεις, πρέπει να μάθεις να είσαι μόνος.
Αλλά πρόσεχε: άλλο μοναξιά και άλλο μοναχικότητα.
Η μοναξιά είναι φυλακή. Η μοναχικότητα είναι επιλογή.
Ο αληθινός άνθρωπος δεν φοβάται να είναι μόνος.
Γιατί μέσα στη σιωπή ακούει.
Μέσα στο κενό βρίσκει. Μέσα στο τίποτα χτίζει το παν.
Μην ψάχνεις να γεμίσεις τη ζωή σου με ανθρώπους.
Ψάξε να γεμίσεις τη ζωή σου με αλήθεια.
Και τότε, οι σωστοί άνθρωποι θα έρθουν μόνοι τους.
Μην φοβάσαι να είσαι διαφορετικός. Φοβήσου μόνο να γίνεις ίδιος με όλους τους άλλους.
Ο κόσμος δεν αλλάζει από τους πολλούς.
Αλλάζει από τους λίγους.
Από αυτούς που τόλμησαν να περπατήσουν μόνοι.
4. Η Αλήθεια και το Βάρος της
Η αλήθεια είναι βαριά. Όποιος τη σηκώνει, λυγίζει.
Γι’ αυτό οι περισσότεροι τη φοβούνται.
Προτιμούν το μισόφως, το σχεδόν σωστό, το σχεδόν λάθος. Γιατί εκεί μπορούν να κρυφτούν.
Αλλά εσύ δεν γεννήθηκες για να κρύβεσαι.
Αν η αλήθεια σου πονάει, είναι γιατί είναι αληθινή.
Αν τρομάζει τους άλλους, είναι γιατί κοιμούνται.
Αν σε κάνει να νιώθεις μόνος, είναι γιατί ακόμα δεν βρήκες τους δικούς σου ανθρώπους.
Η αλήθεια δεν είναι για όλους.
Μα αν τη βρεις, μην την προδώσεις.
Αν τη νιώσεις, μην την πνίξεις. Κράτα την σαν πυξίδα.
Κι ας σε πάει μακριά από ό,τι ήξερες.
Κι ας σε αφήσει μόνο.
Η αλήθεια είναι καλύτερη από τη ζεστασιά του ψέματος.
5. Ο Φόβος και η Υποταγή
Ο φόβος είναι ο πιο ύπουλος εχθρός. Σε κάνει να σκύβεις το κεφάλι πριν καν στο ζητήσουν.
Σε κάνει να γίνεσαι μικρός, αόρατος, ακίνδυνος.
Και τότε η ήττα έρχεται από μόνη της.
Μην υποτάσσεσαι στον φόβο.
Η υποταγή δεν είναι ασφάλεια. Είναι φυλακή.
Η συνήθεια δεν είναι γαλήνη. Είναι παράλυση.
Αν φοβάσαι, τότε σημαίνει πως έχεις κάτι να χάσεις.
Αλλά σκέψου: τι είναι χειρότερο; Να χάσεις κάτι ή να μην ζήσεις τίποτα;
Όποιος υπακούει από φόβο, δεν ζει.
Όποιος δεν ρισκάρει, δεν υπάρχει.
Και να θυμάσαι:
Ο φόβος δεν φεύγει όταν τον αγνοείς.
Φεύγει μόνο όταν τον κοιτάξεις κατάματα και περάσεις από μέσα του.
6. Η Δημιουργία και η Καταστροφή
Το πιο δύσκολο πράγμα στον κόσμο δεν είναι να δημιουργήσεις.
Είναι να μην καταστρέψεις.
Ο άνθρωπος γεννιέται με δυο δυνάμεις μέσα του: αυτή που φτιάχνει και αυτή που γκρεμίζει. Και τις δυο τις χρειάζεται.
Αλλά πρέπει να ξέρει πότε να τις χρησιμοποιήσει.
Να καταστρέφεις μόνο ό,τι σε κρατάει πίσω.
Τις ψεύτικες βεβαιότητες, τους φόβους που σε κρατάνε ακίνητο, τις αλυσίδες που φορούσες τόσα χρόνια και τις έλεγες «χαρακτήρα».
Να δημιουργείς με όλο σου το είναι.
Μην κάνεις κάτι επειδή το κάνουν οι άλλοι.
Κάνε κάτι που θα τους κάνει να σταματήσουν και να το κοιτάξουν.
Να μην είσαι μίμηση.
Να είσαι πηγή.
Μην φοβηθείς να φτιάξεις κάτι νέο.
Μόνο αυτοί που τολμούν να δημιουργήσουν, γίνονται αθάνατοι.
7. Η Ζωή και η Ευθύνη της
Η ζωή δεν σου χρωστάει τίποτα.
Δεν σε ρώτησε αν ήθελες να γεννηθείς, αλλά τώρα που είσαι εδώ, έχεις χρέος να ζήσεις.
Όχι να επιβιώσεις.
Όχι να περιμένεις.
Όχι να βολευτείς.
Αν δεν παλέψεις για τη ζωή σου, κάποιος άλλος θα αποφασίσει για σένα. Και τότε δεν θα είναι δική σου.
Η ζωή δεν χαρίζεται.
Δεν φτάνει να αναπνέεις. Πρέπει να απαιτείς, να χτίζεις, να κατακτάς.
Μην αφήνεις τους φόβους σου να γίνουν αφεντικά σου.
Μην περιμένεις την κατάλληλη στιγμή.
Η στιγμή είναι τώρα.
Και αν κάνεις λάθος, καλύτερα να είναι το δικό σου λάθος, παρά η ζωή κάποιου άλλου.
Γιατί ο μόνος αληθινός θάνατος είναι να ζεις ξένος μέσα στη ζωή σου.
8. Η Μοναδικότητα και η Αξία της
Ο κόσμος θέλει να σε κάνει να μοιάζεις.
Να σκέφτεσαι όπως όλοι.
Να μιλάς όπως όλοι.
Να φοβάσαι ό,τι φοβούνται όλοι.
Αλλά εσύ δεν γεννήθηκες για να είσαι «όλοι».
Γεννήθηκες για να είσαι εσύ.
Αν χάσεις τη μοναδικότητά σου, γίνεσαι τίποτα.
Αν ακολουθείς πάντα το πλήθος, τότε δεν έχεις δρόμο.
Να μην ντρέπεσαι να ξεχωρίσεις.
Να μην φοβάσαι να σε δείξουν με το δάχτυλο.
Οι σπουδαίοι άνθρωποι ήταν πάντα οι «διαφορετικοί».
Κι αυτοί που γελούν σήμερα, αύριο θα ακολουθούν.
Να είσαι φως. Όχι αντανάκλαση.
9. Ο Χρόνος και η Σπατάλη του
Ο χρόνος δεν περιμένει κανέναν.
Ούτε εσένα.
Ό,τι δεν τολμάς σήμερα, ίσως δεν τολμήσεις ποτέ.
Ό,τι αφήνεις για αύριο, μπορεί να μη σε περιμένει.
Η μεγαλύτερη σπατάλη δεν είναι τα χρήματα, ούτε η δύναμη.
Είναι ο χρόνος που έδωσες σε λάθος πράγματα.
Σε λάθος ανθρώπους.
Σε λάθος φόβους.
Σε λάθος αναβολές.
Ο χρόνος είναι ζωή.
Μην τον σκοτώνεις.
Μην τον αφήνεις να φεύγει σαν νερό μέσα από τα χέρια σου.
Χτίσε κάτι. Άφησε κάτι. Αγάπα κάτι.
Γιατί στο τέλος, θα μετρήσεις τι έζησες.
Και η μεγαλύτερη τιμωρία θα είναι να κοιτάς πίσω και να μη βρίσκεις τίποτα.
Ζήσε.
10. Η Φωτιά Μέσα Σου
Μην αφήνεις τη φωτιά σου να σβήσει.
Ο κόσμος θα προσπαθήσει. Με τις υποχρεώσεις, με τις φοβίες, με τις «λογικές» συμβουλές.
Θα σου πουν να ησυχάσεις, να μαζευτείς, να μη ζητάς πολλά.
Θα σε μάθουν να αρκείσαι.
Μα εσύ δεν γεννήθηκες για να αρκείσαι.
Η φωτιά μέσα σου δεν είναι διακοσμητική.
Είναι το κάλεσμα της ύπαρξής σου να κάψει ό,τι σε κρατάει στάσιμο.
Να φωτίσει δρόμους που κανείς δεν τόλμησε να βαδίσει.
Κράτα τη ζωντανή.
Και αν σβήσει για λίγο, μην τρομάξεις.
Φύσηξε δυνατά μέσα σου, θυμήσου γιατί ξεκίνησες, και άναψέ τη ξανά.
Γιατί ο κόσμος δεν αλλάζει από αυτούς που έσβησαν.
Αλλά από εκείνους που έκαψαν κάθε φόβο και προχώρησαν.
10+1. Μηδέν κόμμα ένα.
Τις μεγάλες αλλαγές τις ψυχανεμίζονται πρώτα οι βαθιά αφιερωμένοι, αλλά αυτός ο κόσμος σπάνια άκουσε τους αφιερωμένους.
Η τέχνη είναι αγαθό πρώτης ανάγκης, όπως το φαγητό, όπως το νερό.
Όποιος ζητάει βοήθεια, δώσ’ του αυτό που μπορείς, δώσε του κι ένα βιβλίο.
Υπάρχει προσωπική επιτυχία, αλλά και συλλογική επιτυχία.
Την πρώτη τη χαίρεσαι μόνος.
Τη δεύτερη τη χαίρεσαι με άλλους κι αυτό δίνει πολλαπλασιαστική αξία στο συναίσθημά σου.
Οι αδογμάτιστες ψυχές είναι γενναιόδωρες γιατί σκορπίζουν τη χαρά και την αλήθεια σε πολλούς ανθρώπους.
Υπάρχουν κόσμοι που βουλιάζουνε και κόσμοι που αναδύονται, και αυτό, ας το πούμε, είναι η μοίρα του κόσμου μας.
Του παρελθοντικού κόσμου και του μελλοντικού κόσμου.
Οι άνθρωποι ποτέ δεν φεύγουνε.
Μένει η ποίηση που είχαμε μαζί τους από το μπόλιασμα που έγινε μέσα μας και ζούνε στο μεράκι μας.
Η ναρκισσιστική μοναχικότητα egolone19 (ήταν) είναι η πραγματική επιδημία.
Η υποταγή στον φόβο, στον κάθε φόβο, στερεί τον άνθρωπο από τους ανθρώπους και τους ανθρώπους από τον άνθρωπο.
Η προσαρμοστικότητα έγινε συνώνυμο της υποχωρητικότητας και της παθητικότητας.
Προσαρμόζομαι σημαίνει βρίσκω άλλον τρόπο.
Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις.
Οι γενναίοι που τολμάνε το καινούργιο πάντα είναι οι λιγότεροι.
Να ξέρεις την αξία της ήττας.
Να γνωρίζεις την αξία της νίκης.
Κάθε άνθρωπος είναι ένα μοναδικό βιβλίο κι όχι ένα ακόμα πορτοφόλι.
Γνώρισε μεγάλους κυρίους και μεγάλους αλήτες.
Μη σκέφτεσαι τη νίκη ή την ήττα.
Πολέμα.
Εμπειρία είναι το απόκτημα από κάθε λάθος που έκανες.
Κάνε λάθη. Άκου τα λάθη των άλλων.
Ψάξε το μάθημα.
Διδάξου και προχώρα.
Το να καταδυθείς στο σύμπαν της λεπτομέρειας σε κάτι που αγαπάς είναι το πιο πολύτιμο σου ταξίδι.
Η κόλαση του ανθρώπου είναι η κοινωνία.
Ο παράδεισος του ανθρώπου είναι η «μοναδικοινότητα».
Να ανήκεις εκεί που νιώθεις μονοσήμαντος και σημαντικός.
Αν η κοινωνία, αντί να παράγει αντίτυπα, παρήγαγε μοναδικότητες, θα ήταν υπέροχη...
Αλλά δεν είναι.
Αν συνέβαινε αυτό, κανείς δεν θα αισθανόταν την ανάγκη να κρίνει, ούτε κανένας θα δεχόταν να κριθεί.
Χρήσιμος άνθρωπος είναι ο μοναδικός άνθρωπος.
Στην κοινωνία χάνεται η διαφορετικότητα και πνίγεται η δημιουργικότητα που πηγάζει από αυτή.
Κοινωνία, λοιπόν, σημαίνει να είσαι ίδιος.
Φρόντισε να μην…
Ο εφηβικός έρωτας είναι η προπόνηση για τη μεγάλη αγάπη κι οι γονείς τα πρώτα εμπόδια της ζωής.
Ο έρωτας είναι a priori, δηλαδή εκ των προτέρων, η τελετουργία του θανάτου ενός παλιού σου εαυτού και η άνοιξη ενός καινούργιου.
Όπως οι σεισμοί που ταρακούνησαν τη γη και γέννησαν ηφαίστεια, ένωσαν θάλασσες, φούσκωσαν βουνά.
Οι πεθαμένοι, μόνο που ακόμα αναπνέουν, δεν ερωτεύονται.
Ο έρωτας οδηγεί σε τελετουργική συνύπαρξη, σε στιγμιαίο σαρκικό, πνευματικό, σωματικό, συναισθηματικό γάμο.
Απολλώνια και Διονυσιακά μαζί.
Ο έρωτας είναι παροντική στιγμή.
Ο έρωτας είναι η τέχνη του παρόντος.
Το να γίνεις από τεχνίτης του έρωτα, καλλιτέχνης του έρωτα, είναι η πιο όμορφη σπουδή του κόσμου.
«Ο έρωτας είναι η πνοή του Θεού.»
Ο έρωτας είναι πανανθρώπινος και πανσυμπαντικός.
Μια θυσία στο παρόν που όλα γίνονται ένα.
Είναι τότε που η γη και ο ουρανός ενώνονται και γίνονται σύμπαν.
Εύχομαι να το ζήσεις.
Δεν υπάρχουν αρσενικοί και θηλυκοί.
Υπάρχουν άνθρωποι που αλληλοσυμπληρώνονται ή που συγκρούονται. Και τα δύο είναι καλά, αρκεί να τους συνδέουν.
Η επιθυμία είναι προετοιμασία για αυτό που θα κάνεις.
Ό,τι επιθυμείς, κάν’ το.
Αλλιώς είσαι ψεύτης και προσβάλλεις τον εαυτό σου.
Άλλο το ονειρεύομαι κι άλλο το έχω στόχο.
Το ένα είναι φαντασία.
Το άλλο πραγματικότητα.
Και τα δυο είναι πολύτιμα, αλλά να σέβεσαι τα νοήματά τους.
Το όραμα είναι ο τελικός προορισμός.
Αποστολή η διαδρομή και η απόσταση που θα χρειαστεί να διανύσεις.
Η πυξίδα σου είναι η συνέπεια.
Άλλο το όμορφο και άλλο το ωραίο.
Το αντίθετό τους, το άσχημο, είναι σκληρή λέξη. Άσε αυτή τη λέξη στην άκρη.
Το να μην συμφωνείς σημαίνει ότι έχεις τη δική σου θέση και αποδέχεσαι, αλλά δεν υιοθετείς, τη θέση του άλλου.
Το να διαφωνείς σημαίνει απολυτότητα και απόρριψη.
Να σέβεσαι και τα δυο νοήματα. Ειδάλλως πληγώνεις τους ανθρώπους και αυτοί εσένα.
Διάλεξε έναν τρόπο ή βρες τον δικό σου τρόπο να δώσεις φωνή στο μέσα σου.
Ζωγράφισε, χόρεψε, τραγούδησε, γράψε, μίλησε, μελωδοποίησε, κολύμπα, τρέξε, σκάψε, σπάσε, αρκεί να το πεις.
Μην επικρίνεις την ικανότητά σου στην έκφραση.
Δική σου είναι. Είναι η μοναδικότητά σου.
Απλά κάν’ το. Έτσι θα ησυχάσεις.
Το ταλέντο είναι χαρακτηρισμός που δίνουν οι άλλοι σε σένα.
Εσύ ξέρεις πόσο κόπο έκανες.
Εκείνοι ξέρουν, μάλλον, πόσο δεν προσπάθησαν.
Δικό μας είναι ό,τι αγαπήσαμε και όχι ό,τι αποκτήσαμε.
Να το θυμάσαι αυτό.
υ.γ.
~Δεν φέρω καμία ευθύνη για την ψυχική σας αναστάτωση.~
Το παραπάνω κείμενο αποτέλεσε τη μήτρα των 10 γραπτών. Γράφτηκε στις 20.08.2022, ημέρα Σάββατο, στον τόπο καταγωγής μου, στη Χώρα Σφακίων, στην παραλία Ίλιγγας.
Ναι, είμαι σαφώς επιρρεασμένος, από τους Νίκο Καζαντζάκη, Χρόνη Μίσσιο και Δημήτρη Λιαντίνη.
